بازگشت به صفحه نخست

محیط زیست و گاز های گل خانه ای

چین برای برآوردن نیاز های انرژی زایش  و تقلیل گاز کربنیک در محیط زیست به سوی ساخت تاسیسات مدرن و تمیزی چون رآکتور های اتانول در نزذیکی پکن روی آورده است.   

کنفرانس زیست محیطی سران گ 8

 زیگمار گابریل وزیر محیط زیست آلمان از حزب سوسیال دمکرات ( اس پ د) آنطور که پیداست از این مناسبات آگاه است. زیرا که وی در کنفرانس وزرای محیط زیست گ 8 به همکاران خود از کشور های مهم دیگر می گوید:" ما می توانیم موانع مذاکرات بین المللی را از میان برداریم و بجای اینکه بر ضد هم موضع بگیریم با یکدیگر صحبت کنیم".

بله بنظر می رسد برای بسیاری از روزنامه نگاران  یک نگاه ساده به متن قرار دادهای بین المللی  محیط زیست انداختن توقع بیجائی است. آنها اعتراض دارند که چرا چین پروتوکل کویوتا را امضا نکرده است: قرار داد بین المللی زیست محیطی که دولت های صنعتی را موظف می سازد تا سال 2012 گاز های گل خانه ای را که منتشر می کنند کمی تقلیل دهند.

برای مثال فرانک بسیرسکه دبیر کل اتحادیه کارگری آلمان ( وردی) این افسانه رابارها در نامه های سرگشاده خود به دولت آلمان مطرح نموده است. دولتی که وی با آنان برای منافع کنسرن های انرژی آلمانی حرکت می کند. در ابتدا زمزمه های ضد چینی از ردیف سوسیال دمکرات ها به گوش می رسید اما بعد از اینکه نخست وزیر آلمان انگلا مرکلر در کنفرانس سران اتحادیه اروپا در اوائل مارس امسال خود را بعنوان کسی که برای محیط زیست مبارزه می کند معرفی نمود و بحث های داغ ارائه کرد، در این زمان بود که کورت بوده ویگ  از کمیسیون اتحادیه اروپا در مجلس آلمان اعلام نمود که :" حال می توان همچنین کشور هائی چون آمریکا و یا چین را فراخواند و به آنها گفت که باید پروتوکل کویوتو به اجرا در آید".

 تا کنون 170 کشور پروتوکل کویوتا را امضا نموده اند. از جمله کشور هائی که از تائید این قرار داد سرباز زده اند میتوان ازکشور کاندید عضویت اتحادیه اروپا یعنی ترکیه و یا کشوراسترالیا، قزافستان و یا آمریکا نام برد.

چین اوت 2002 یعنی سه ماه بعد از اینکه اتحادیه اروپا و 15 کشور قدیمی عضوش در آمریکا شهر نیویورک این پروتکل را تنظیم نمودند آنرا مورد تائید قرار داد. اما با این وجود اروپائی ها چهار سال و نیم در اقدام تاخیر نمودند که این خود بیانگر عدم جدی بودن تصمیمات آنهاست. بسیاری از کشور های در حال توسعه چون آرژانتین ، پاراگوئه ، اوگاندا، ازبکستان و یا گوئینیا این پروتکل را دو سال قبل از اتحادیه اروپا امضا کردند. دولت های جزایز کوچکی چون تاوالو ، آنتیگوآ و باربودا جزء اولین کسانی هستند که نه تنها این پروتوکل را امضا  کردند بلکه آنرا برسمیت شمردند.

کشورهائی چون هندوستان ، برزیل و آفریقای جنوبی بمانند چین رای گیری در پارلمانشان را به بعد از تصمیم گیری اتحادیه اروپا محول نمودند و در ابتدا در سال 2002 کمی بعد از امضای اروپائی ها این قرار داد را مورد تائید قرار دادند.

در هر حال پیمان کویوتو تنها کشور های صنعتی را موظف می سازد که انتشار گازهای گل خانه ای را تقلیل بخشند و آنهم تنها به یک دلیل ساده : اینکه گاز سرانه منتشر شده آنها خیلی بالا تر از آن کشور های در حال توسعه ای است که خود صاحب ذخایر نفتی می باشند. گذشته از این نکته آنها همچنین برای بخش بزرگی از بالارفتن گازهای گل خانه ای کنونی در جومسئول می باشند و در نهایت بدلیل بالا بودن موقعییت علمی شان و بالا بودن ساختارهای پیشرفته تحقیقاتی شان از ابزار علمی و امکانات تکنیکی کافی برخوردارند تا بدان وسیله بتوانند اقداماتی انجام دهند که توسط آن بتوانند در آینده اقتصاد فسیلی را کنار بگذارند.

اقدامات شدید

چین در باره اقداماتی برای کناره گرفتن از اقتصاد فسیلی اعلام آمادگی نموده است. در این فاصله در این کشور سالانه بیشتر از تمامی کشور های جهان مهندسین و دانشمندان علوم طبیعی از دانشگاه ها فارع التحصیل می گردند. به این جمع دانشجویان چینی که در آمریکا تحصیل می کنند اضافه می شوند. زیرا که در بخش علوم طبیعی دانشگاه های آمریکا نیمی از دانشجویان خارجی هستند که از این نیمی اکثریت هندی و چینی هستند. در چین در حال حاضر تلاش هائی برای جایگزین نمودن انرژی های بدیل در حال انجامند. زیرا که چین بدون شک مشکلات جدی زیست محیطی دارد. در آخرین گنگره  عمومی چین که همین اخیرا برگزار شد این مسئله به وضوح مطرح گردیده و در باره آن تصمیم گیری شد.

در یکی از تحقیقات سازمان بهداشت جهانی ( و ها او) در سال 1998 آمده است که از 10 شهر جهان که کثیف ترین و آلوده ترین هوا را داراست 7 شهر آن در متروپل های چینی قرار دارند. طبق همین گزارش از پان و سو در چین چندین صدهزار انسان سالانه در نتیجه پیامدهای این هوای مسموم و آب آلوده به سموم مختلف جان خود را از دست می دهند و همانطور که تجربه کشورهای صنعتی نشان می دهد تا کنون باران های اسیدی در جنگل ها و مزارع میوه خسارات زیان باری را برای سلامتی انسان و طبیعت و کلا محیط زیست به وجود آورده است. طبق گزارش پان و سو در حدود 40% مناطق چین از این باران ها آسیب دیده اند. همچنین بسیاری از کشور های همسایه چین چون کره و ژاپن از پیامد این آسیب ها بی نصیب نبوده اند.  هزینه پیامدهای کثیفی آب و هوا طبق تخمین این دو محقق سالانه در حدود 10 ها میلیارد ارو می باشد. 

در سال های 90 تلاش می شد مشکلات در خود مناطق آسیب دیده حل شوند. اما موضوع اینجاست که متروپل های بزرگ مسئولیت اصلی این آسیب های زیست محیطی در شهرهای کوچک و دهکده ها را به گردن دارند. مرغوبیت هوا در شهرهای بزرگ به طور واقعی با طرح های مختلف می تواند بهبود یابد اما مشکل شهر های کوچک و روستا ها با این سیاست هیچ تغییری نخواهد نمود. در هر حال روز بروز گازکربنیک هوا و بدنبال آن گازهای گل خانه ای چه در اروپا و آمریکا و چه در چین و سایر نقاط جهان در حال افزایش اند و اگر برای آن چاره ای اندیشیده نشود نسل های آینده مشکلات فاجعه باری خواهند داشت.
از این رو در سال 2000 پیشنهاد شد که در چین جریمه نقدی برای مسببین باران های اسیدی گذاشته شود و چیزی در حدود هر کیلوگرم تولید گازکربنیک 2 ارو پرداخته شود. جدیدا مقرراتی برای ساخت رآکتور های ذغال سنگ وضع شده است که با آن می شد از سال های 80 به بعد مثلا در اروپای غربی هم از تولید این گاز ها توسط فیلتر های قوی جلوگیری نمود. اما مسئله در اینجا با یک اشکال اساسی روبروست به این صورت که : این گاز ها که در فیلتر های رآکتور ها جمع می شوند بعد از چند هفته از فیلتر جدا شده و به هوا وارد می شوند. بر خلاف گاز کربنیک ، متان و گازهای گل خانه ای دیگر مدت زمان طولانی در جو باقی نمی مانند. جمع شدن و تولید همواره این گازها و گازکربنیک در هوا ابرهای سیاهی را تشکیل می دهند که جلوی آفتاب را می گیرند و گرمای اشعه خورشید را درست به مانند آینه ای به زمین انعکاس ومجددا به جو بالای ابرها برمی گردانند ( در اثر این خاصیت آینه ای گرما بیشتر به زمین می رسد به همین دلیل می گویند زمین در حال گرم شدن است). طبق گزارش اخیر کمیسیون محیط زیست سازمان ملل متحد وجود این گاز های گل خانه ای موجود در جو نیمی از خنکی کره زمین را می گیرند.

ما کای مسئول کمیسیون توسعه ملی و اصلاحات چین که تنها مرکز برنامه ریزی دولت چین است در 18 مارس در پکن  می گوید که در حال حاضر 15% نیاز انرژی جهان و هم چنین 5،5 درصد توانائی اقتصادی جهان را چین دارد. از این رو هم طبیعی است که این کشور بدنبال راه هائی باشد که بتواند نیاز های انرژی اش را تامین نماید.

رهبریت پکن برای فاصله زمانی 2006 تا 2010 برنامه ریزی هائی نموده است تا بدین وسیله 20% نیاز های انرژی خود را تامین نماید. در این کشور با وجود رشد  بالای اقتصادی همواره مصرف گرائی انرژی همچنان بالا است اما نه مثل گذشته. جدید ترین آمار نشان می دهند که در سال 2006 مصرف انرژی نسبت به سال های قبل متعادل تر رشد نموده است.  هم اکنون در چین اقدامات جدی برای حل این مشکل آغاز گشته اند. تا سال 2010 قرار است که تمامی رآکتورهای قدیمی و کوچک ذعال سنگ کنار گذاشته شوند. این رآکتور ها در مجموع ظرفیت 50 گیگا واتی دارند که با ظرفیت 100 رآکتور بزرگ همسانی می کنند. افزون بر این برنامه ریزی شده است تا تاسیسات کهنه فولاد سازی و ذوب آهن هم که احتیاج به مصرف بالای سوخت انرژی دارند بسته شوند.در نهایت اقدامات بیشماری برای پائین آوردن هزینه ها و جلوگیری از تولید گاز های سمی و بدست آوردن انرژی های بدیل در دست انجام است.
 محیط زیست و محافظت از آب و هوا خود را در برنامه مدرن شدن صنایع چینی بیان می کند و از این طریق به اقتصاد این کشور هم کمک فراوان می شود. البته اجرای این برنامه به ضرر منافع صاحبان این رآکتور هاست که در سال های اخیر کنترل مرکزی را در اختیار داشته اند حال باید دید که آیا دولت پکن قادر خواهد بود این برنامه هایش را به اجرا بگذارد یا نه.

هم اکنون طرح انرژی های نوآور و بدیل در لیست کارهای دولت پکن قرار دارد . اوائل سال 2007 وزیر صنایع دولت چین اعلام نمود که تا سال 2010 در حدود 4،5 میلیارد اورو در ساختمان انرژی بادی سرمایه گذاری می نمایند. بخصوص در داخل مغولستان یعنی جائی که شرایط خاص وجود دارد  پارک های بزرگ بادی برقرار شده اند. در ماه فوریه امسال در ابتدا  وستاز رهبر دانمارکی بازار جهانی قرار داد بزرگی را برای تاسیس تاسیسات بادی به چین پیشنهاد نمود. البته توسعه این صنعت هنوز در آغاز خود بسر می برد: در سال 2006 در این کشور تاسیسات بادی به قدرت 1000 مگاوات بنا گردید که در واقع جای یک تاسیسات بزرگ ذغال سنگ را پر می کند. شانس تاسیس این انرژی بدیل خوب است و کارها با سرعتی مناسب پیش می روند. دولت چین می خواهد برای 15 سال آینده سالانه در حدود 10 میلیارد ارو برای انرژی های نوآور و بدیل سرمایه گذاری کند. بنابراین چین تا سال 2020 قادر خواهد بود 10 % دیگر مصرف انرژی اش را این چنین تامین نماید. اما با توجه به این که نیاز به انرژی روز به روز بالا تر می رود و همچنین با توجه به مشکلات جدی محیط زیستی که چین با آن درگیر است ،  اقدامات تا کنونی هنوز کافی نبوده و هرچه بیشتر این کشور و کشور های دیگر جهان باید وظیفه جایگزین نمودن انرژی های بدیل ( بادی ، خورشیدی و ....) را در دستور روز خود قرار دهند.