نگاهی به رویدادهای جنبش کارگران و مزدبگیران در مرداد 1384
زینت میرهاشمی
zinat_mirhashemi@yahoo.fr
در ماهی که گذشت جنبش کارگری یکی از فعالان با سابقه خود را از دست داد. یعقوب مهدیون، اخرین دبیر سندیکای کارگران کفاش و عضو ارشد هیأت موسس سندیکای کارگری در سن 78 سالگی درگذشت. وی همچنین دبیر کانون کارگران بازنشسته شهرستان کرج و عضو هیأت مدیره کانون بازنشستگان کارگری تهران بود. مراسم خاکسپاری وی روز پنجشنبه 20 مرداد در تهران برگزار شد. فقدان این کارگر مبارز را به جنبش کارگری و فعالان این جنبش تسلیت می گوییم.
یکی از رویدادهای مهم جنبش کارگری در ماه گدشته، برگزاری اجلاس رسمی مذاکره بین نمایندگان سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی، دولت و کارفرما در روز شنبه 29 مرداد بود. سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی واحد که در کشاکشی خونین با دولت و اعضای وابسته به تشکلهای دولتی کارگری، سرانجام موفق شدند تشکیل سندیکای خود را تحمیل کنند. این اجلاس گامی مهم و پیروزمند برای آنان و چالشگران این جنبش است.
روز 29 مرداد همزمان با برگزاری این اجلاس، 100 نفر از کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی در مقابل محل این شرکت دست به گردهمایی برای حمایت از نمایندگانشان در این اجلاس زدند. ابراهیم مددی از اعضای هیأت رئیسه سندیکا گفت: «جنبش سندیکایی با پیروزی و شکست به پیش می رود. این برای نخستین بار است که دولتِ و کارفرما، نمایندگان سندیکا را به رسمیت شناخته است و از آنان برای مذاکره دعوت می کند.»
تعدادی از کارگران عضو این سندیکا مدت 5 ماه است که به خاطر فعالیت سندیکاییشان از کار اخراج شده اند. از میان اخراج شدگان که تعدادشان به 13 تن می رسد، 8 نفر تا کنون توانسته اند به کار خود باز گردند.
عدم پرداخت مزد که در بعضی واحدهای تولیدی به ماهها می رسد، از جمله آسیبهایی است که در راستای سیاست خصوصی سازی و تعدیل نیرو به کارگران و مزدبگیران وارد شده است. در جابه جایی مالکیت بسیاری از واحدهای تولیدی و سپردن آن به نورچشمیها و آقازاده ها با بهای بسیار پایین، کارگران از کار برکنار شده و یا مجبور به پذیرش بازخرید خود با قیمت بسیار پایین می شوند. کار این کارگران با سابقه های طولانی را کارگران پیمانی با قراردادهای کوتاه مدت پر می کنند. استخدام کارگران پیمانی از بی رحمانه ترین نوع قراردادهای کاری است. زیرا این نوع قرارداد کاری، کارگران شاغل را به بیکاری تهدید می کند و آنان را از اعتراض و ایستادگی در برابر سیاستهای کارفرمایان و مدیریت می ترساند. هر گونه اعتراضی با تهدید بیکاری مواجه می شود. افزایش لشکر بیکاران، فقدان تشکل کارگری و نیز وجود قوانین کار به نفع کارفرمایان و سرمایه داران، ناامنی شغل و تضاد بین نیروی کار محلی و غیر محلی را دامن می زند. در حالی که نامنی کار و بیکاری و دیگر مشکلات فرایند عمومی دارد و آسیب و زیانش چه کارگران شاغل طولانی مدت و چه کوتاه مدت، همه را تهدید می کند. همبستگیها و پیوستگیهایی که در روند اعتراضهای کارگری بین کارگران شاغل و اخراجی و یا در دفاع از حق کارگران در درگیریهای پیش آمده با نیروهای انتظامی صورت گرفته گامهایی مهم در جاانداختن درد مشترک و دشمن مشترک کارگران، مزدبگیران و زحمتکشان ایران در بر دارد.
از طرف دیگر کارفرمایان با استخدام کارگران موقتی، حقوق و مزایای کاری کمتری می پردازند. حقوق این کارگران در قانون کار جایی ندارد و از بیمه برخوردار نیستند. شمار کارگران قراردادی روز به روز افزایش پیدا کرده و در بعضی از استانها و واحدهای تولیدی بیش از 50 درصد کارگران را تشکیل می دهد.
در اعتراضهای کارگری پیش آمده در ماه گذشته دو نکته برحسته به چشم می خورد. یکی شرکت گسترده زنان کارگر در اعتراض کارگران «پشم بافی آسیا» است و دیگری شکل اعتراضهای کارگری که مهمترین آن اعتصاب طولانی مدت، بستن جاده و یورش نیروهای انتظامی به آنها است. دریافت حقوقهای عقب افتاده، حفظ کار و برخورداری از قراردادهای طولانی مدت کار از جمله شعارهای برجسته اعتراض کنندگان بود.
کارگران «پشم بافی آسیا» واقع در کرمان روز چهارشنبه 5 مرداد در اعتراض به عدم پرداخت حقوقشان اقدام به بستن جاده کردند. اکثریت کارکران اعتراض کننده را زنان تشکیل می دادند. نیروهای انتظامی به کارگران معترض یورش برده و آنها را مورد ضرب و شتم قرار دادند.
اعتراض کارگران ریسندگی و بافندگی کاشان بیش از 35 روز به طول کشید. 2500 کارگر ریسندگی و بافندگی به عدم دریافت حقوقشان به مدت 13 ماه دست به اعتصاب طولانی زدند. این کارگران با رسیدگی به بخشی از خواسته های خود روز 5 مرداد به اعتصاب طولانی خود پایان دادند.
کارگران کارخانه «بهمن پلاستیک» در اقدامی شجاعانه روز 3 مرداد در 45 کیلومتری شهر زرند، خیابان را بسته و لاستیک آتش زدند. بر اساس گزارش ایلنا 3 مرداد، این کارگران به مدت یک سال است که حقوقشان را دریافت نکرده اند و برای چندمین بار است که دست به اعتراض می زنند.
کارگران «نساجی غرب» واقع در کرمانشاه روز یکشنبه 2 مرداد در مقابل اداره کار و تامین اجتماعی تجمع نمودند. کارگران این کارخانه به عدم دریافت حقوقشان اعتراض داشتند.
کارگران شرکت پیمانکاری «فولادیار» واقع در نیشابور دست به اعتراض و اعتصاب طولانی مدت زدند و این اعتراض که از روز شنبه 25 تیر ماه آغاز شده بود تا اوایل مرداد ادامه داشته است.
این کارگران به روزمزدی بودن و تصمیمات کارفرمای این شرکت جهت اخراج برخی از کارگران اعتراض نمودند.
کارگران «یخچال سازی» لرستان در اعتراض به عدم دریافت 6 ماه حقوق و مزایایشان روز جمعه 7 مرداد جاده اصلی خرم آباد – خوزستان را بستند.
نیروهای انتظامی به کارگران معترض ، یورش برده و آنها را مورد ضرب و شتم قرار دادند. در جریان این درگیری تعدادی از کارگران بازداشت شدند.
کارگران شرکت «سازمایه» در پاکدشت روز شنبه اول مرداد در مقابل استانداری تهران تجمع اعتراض آمیز نمودند. این کارگران برای چندمین بار در اعتراض به عدم پرداخت چند ماه حقوقشان، همراه با خانواده هایشان تجمع نمودند.
کارگران این شرکت برای چندمین بار در روز جمعه 28 مرداد دست به اعتراض زدند. اعتراض کنندگان جاده اصلی پاکدشت به ورامین را به مدت یک ساعت بستند.
کارگران دانشگاه کردستان روز یکشنبه 2 مرداد در مقابل سازمان مرکزی دانشگاه در سنندج در اعتراض به عدم تمدید قرارداد کاریشان از سوی پیمانگار تحصن کردند.
کارکنان چای شمال در اعتراض به انحلال تشکیلات چای شمال به مدت چندین روز در برابر اداره کل چای شمال تجمع اعتراضی نموند.
کارگران «تکاب نیرو» واقع در جاده قدیم کرج از روز شنبه 22 مرداد دست به اعتصاب زدند. این کارگران به سیاستهای مدیریت این کارخانه در پی خصوصی سازی آن اعتراض داشتند.
4 کارگر معدن ذغال سنگ «هجدک» واقع در شهرستان راور کرمان، به دلیل گاز گرفتگی در محل کار کشته شدند. مرگ این گونه ای این کارگران همراه با درد و رنجی که سالها بر دوش می کشند، غمی سنگین بر دل می گذارد. با امید به چشم اندازهایی با افق روشن تر در رشد و ارتقاء جنبش کارگران و مزدبگیران در رویارویی با دولت، کارفرما و سرمایه داران، فقدان این کارگران را به خانواده های آنها تسلیت می گویم.