بازگشت به صفحه نخست

 

«لولا» ديگر جايی در فوروم سوسيال ندارد

پورتو الگره – پنج‎‎‎شنبه ۲۷ ژانويه ۲۰۰۵

نويسنده و مصاحبه‎‎گر Sergio Ferrari نشريه سوئيسی Le Courrier

ترجمه برای اخبار سياهکل اميد مهری- ۱۲ بهمن ۱۳۸۳

 

رئيسجمهور برزيل در ۲۰۰۵ همان مسيری را طی میکند که دو سال پيش آن را پيمود. او برای شرکت در فوروم سوسيال به پورتو الگره میآيد و سپس به سوئيس میرود تا در فوروم جهانی اقتصاد در داووس حضور يابد. اما فورم سوسيال اين بار او را رسماً دعوت نکرده است و فقط چند تشکل اين کار را کردهاند و اين هم نشانی‎‎‎ست از نارضايتی فزايندهی جنبشهای اجتماعی برزيل که به لولا فرصت دادند تا در سال ۲۰۰۲ رئيسجمهور شود.

به دنبال هشت سال برنامه اقتصادی نئوليبرالی افراطی «لولا وارث يک کشور مخروبه شد». مارکوس ارودا، عضو حزب کارگر و رئيس انستيتوی سياستهای آلترناتيو برای نيمکره‎‎‎ی جنوبی مسئله قروض خارجی را يکی از برجستهترین معضلات دولت کنونی عنوان میکند.

«هنگامی که فرناندو هنریکه کاردوسو پيش از لولا رئيسجمهور شد قروض برزيل ۱۴۸ ميليارد دلار آمريکا بود. برزيل در هشت سال فقط برای سود وام‎‎ها ۳۴۵ ميليارد دلار پرداخت نمود. با اين حال قروض خارجی برزيل در سال ۲۰۰۳ به رقم ۲۳۰ ميليارد دلار می‎‎رسيد.»

کشور نابرابری‎‎ها

ارودا می‎‎گويد که عليرغم اين «ميراث سنگين» در دو سالی که از دولت لولا گذشته است هيچگونه تغيير چشمگيری در جهت منافع توده‎‎های مردم مشاهده نشده است.

واقعيات برزيل زجرآور هستند: در اين کشور ۱۸۲ ميليون نفری ۱۰ % توان‎‎مندترين‎‎ها ۴۲ % ثروت‎‎ها را در اختيار دارند،در حالی که درآمد ۱۰ % فقيرترين‎‎ها از ۸ / ۰ % بالاتر نيست. وضعيت کنونی «با ۱۰۰ ميليون فقير شديداً قطبی شده است و در ۲۴ ماه گذشته دستمزدهای متوسط ۱۳ % کاهش داشته‎‎اند.» ارودا تأکيد می‎‎کند که برگماردن رئيس سابق بانک بوستون به رياست بانک مرکزی برزيل «علامت بدی» بود.

دولت کنونی علیرغم برخی گشايش‎‎های بين‎‎المللی در دو سال گذشته اساساً توازن نيروها را آن گونه تغيير نداد تا «برنامه‎‎های اجتماعی به بهتر شدن وضعيت اقتصادی کمک کنند.»

برای آقای ارودا «عدم ارتباط و گفت‎‎وگو با مردم بزرگ‎‎ترين سرخوردگی‎‎ست که لولا به وجود آورده است. مثلاً رئيس‎‎جمهور با شبکه‎‎هايی که جنبش مخالفت با الکا (پيمان مبادلات آزاد آمريکا) را سازمان دادند يا ژوبيله جنوب که پيشنهاد می‎‎کند قروض خارجی پرداخت نشوند گفت‎‎وگو نکرد.

«او چپی نيست»

«ما نبايد به اين توهم دامن بزنيم که لولا پرچمدار تغييرات است». ادگارد کولينگ، مسئول ملی بخش آموزشی جنبش زحمتکشان روستايی (MST) خشم خود را ديگر پنهان نمی‎‎کند.

«جامعه برزيل در يک بحران ژرف اقتصادی و اجتماعی قرار دارد: ما هرگز شاهد ميزان بيکاری ۲۵ درصدی نبوديم.» و اين بحران امروز در عرصه‎‎ی سياسی هم ديده می‎‎شود «زيرا انتخاب لولا متأسفانه توازن قوا را که به نفع محافظه‎‎کاران بود تغيير نداد.»

به باور کولينگ دولت کنونی حزب کارگر محصول يک ائتلاف بين چندين بخش سياسی و نيروهای اجتماعی‎‎ست. «ما دراين دولت راست، ميانه و چپ را داريم... و دولت خود را ميانه‎‎رو می‎‎داند و ميانه‎‎روانه هم عمل می‎‎کند. به هر حال لولا چپی نيست زيرا وی مدافع منافع مردم نيست و نماينده تحول و بُرش از گذشته هم نيست.»

تحرکات جديد

تحولات اجتماعی دو سال اخير به ويژه در زمينه‎‎ی اصلاحات ارضی جنبش زحمتکشان روستايی (MST) را راضی نکرده است. جنبش هر چه بيش‎‎تر از سياست‎‎های دولتی فاصله می‎‎گيرد... شواهد موجود نشان می‎‎دهند که سال ۲۰۰۵ آغاز دوران تازه‎‎ای برای تحرکاتی خواهد بود که به گفته‎‎ی آقای کولينگ «مسئله‎‎ی اصلاحات ارضی را بر رأس برنامه‎‎های سياسی خواهد گذاشت.»

جنبش زحمتکشان روستايی و ديگر تشکلات کشاورزان به يک راهپيمايی ملی ۳۰۰ کیلومتری فراخوان داده‎‎اند که از روز ۱۷ آوريل تا ۳ مه ۲۰۰۵ انجام خواهد شد و در برازيليا، پايتخت برزيل، خاتمه خواهد يافت. جنبش زحمتکشان روستايی اميدوار است که ۱۰ هزار نفر در اين راهپيمايی شرکت کنند.

 

«لولا به ممکن‎‎ها می‎‎انديشد نه به آن چه بايد باشد»

چه کسی می‎‎تواند کارنامه‎‎ی لولا را بهتر ارزيابی کند؟ فرای بتو اخيراً از مسئوليت برنامه‎‎ی «گرسنگی صفر» کناره‎‎گيری کرده است. وی نويسنده و از پيروان الهيات رهايی‎‎بخش و از نزديکان رئيس‎‎جمهور برزيل است.

پرسش: چرا استعفاء داديد؟

فرای بتو: برای اين که ديگر دليلی برای دفاع از سياست اقتصادی دولت نداشتم. من صراحتاً اين مطلب را به لولا گفتم و وی هم آن را فهميد. اما اگر دولت عمل‎‎کرد بهتری داشت، من باز هم استعفاء می‎‎دادم. من برای کارمند بودن انگيزه ندارم.

پرسش: آيا هنگامی که مسئوليت برنامه «گرسنگی صفر» را در سال ۲۰۰۳ پذيرفتيد، به چنين سرانجامی فکر کرديد؟

ف. ب.: من توهم نداشتم. می‎‎دانستم که سياست اقتصادی دولت محافظه‎‎کارانه خواهد بود... اما نه تا اين حد. من گمان می‎‎کردم که برنامه‎‎های اجتماعی می‎‎توانند به راحتی به عمل درآيند.

پرسش: فرصت برای يک تغيير واقعی کم است.

ف. ب.: اين مسئله حتماً درست نيست... به ويژه اگر به انتخاب مجدد لولا بيانديشيم که برای ۲۰۰۶ ضمانت‎‎شده به نظر می‎‎رسد.

پرسش: اما جنبش‎‎های اجتماعی برزيل تحمل‎‎شان تمام شده است.

ف. ب.: با اين حال در سال ۲۰۰۶ از لولا حمايت خواهد شد، اما جست‎‎وجوی يک آلترناتيو در خارج حزب کارگر هم ادامه خواهد يافت.

پرسش: برخی می‎‎گويند که اطرافيان لولا مقصر هستند و به وی بد مشاوره داده می‎‎شود.

ف. ب.: نه. لولا مسئول تمام تصميمات دولتی‎‎ست. من باور ندارم که به او بد مشاوره داده می‎‎شود. گمان می‎‎کنم که لولا انتخاب خود را بين يک سياست اجتماعی پرتحرک و يک سياست اقتصادی محافظه‎‎کار کرده است. او کاملاً آگاهانه اين انتخاب را کرده است. مادام که گروه اقتصادی فعلی بر سر جايش باشد يک توسعه واقعی و طولانی در برزيل مشکل خواهد بود.

پرسش: چندين نظرسنجی از افزايش محبوبيت رئيس‎‎جمهور به ويژه در ميان مردمی که در حاشيه قرار دارند، خبر می‎‎دهند. توضيح شما در اين رابطه چيست؟

ف. ب.: لولا خودباوری مردم برزيل را بالا برده است. اگر يک کارگر که هرگز به دانشگاه نرفته است می‎‎تواند رئيس‎‎جمهور بشود، پس هر کدام از ما می‎‎توانيم دارای شأن و منزلت بشويم. مردم از کاريسم لولا خوششان می‎‎آيد. مردم دائماً خود را به جای او می‎‎گذارند بدون اين که يک تحليل سياسی منسجم داشته باشند.

پرسش: شما و لولا از ۲۵ سال پيش دوست هستيد، آيا او نسبت به دورانی که کارگر ذوب‎‎آهن بود عوض شده است؟

ف. ب.: من دوست وی بودم و کماکان هستم. لولا تغيير نکرده است. او حساسيت اجتماعی خود را که ميراث فقر شخصی‎‎اش بوده، از دست نداده است. اما چشم‎‎انداز راهبردی او برای اين که برزيل کشوری عادلانه‎‎تر باشد، تغيير کرده است. او امروز خود را کم‎‎تر در چپ احساس می‎‎کند و بيش‎‎‎تر پراگماتيست است. وی برای آن چه ممکن است کار می‎‎کند و نه آن چه بايد باشد.

پرسش: آيا به نظر شما حزب کارگر ديگر يک حزب چپ نيست؟

ف. ب.: نه، زيرا حزب دچار کشمکش‎‎های داخلی شده و با تضادهايی روبه‎‎رو گشته است. برخی از بخش‎‎های حزب کارگر از سياست اقتصادی کنونی دولت راضی هستند و برخی ديگر شکاک و ناراضی هستند.

پرسش: شما خودتان را چگونه می‎‎بينيد؟

ف.ب.: مثل يک شکاک خوش‎‎بين!

 

نويسنده و مصاحبه‎‎گر Sergio Ferrari نشريه سوئيسی Le Courrier

ترجمه برای اخبار سياهکل اميد مهری – ۱۲ بهمن ۱۳۸۳